شهر فیرورق

شهر فیرورق یا پره در حدود هشت کیلومتری شهرستان خوی آذربایجان غربی است. این شهر بیش از 12 هزار نفر جمعیت و حدود 6 میلیون مترمربع مساحت دارد. این شهر زیبا و جلگه‌ای در  قسمت شمال غربی دشت وسیع خوی در دامنه‌ی کوههای غربی منطقه واقع شده است. جلگه پهناور فیرورق از آبرفت رود های دسته دره و الند در طول سالیان دراز بوجود آمده و دارای زمینهای حاصل‌خیز و سرسبز و باغات میوه‌ی فراوان است. فیرورق از سال 1346 در وزارت کشور به عنوان شهر توریستی ثبت شده و اولین شهرداری این شهر نیز در همان سال تاسیس شد. وجود کوه‌های سر به فلک کشیده در اطراف این جلگه‌ی پهناور، باغ‌های انبوه و سرسبز، هوای خنک و مطبوع و طبیعت زیبا و جویبارهای روان این شهر را به مکانی مناسب برای مسافرت در تابستان تبدیل کرده است.

تاریخچه

وجود ویرانه‌های یک کاروانسرای قدیمی در نزدیکی فیرورق نشان می‌دهد که این منطقه در مسیر کاروانروی قدیمی جاده‌ی ابریشم قرار داشته ‌است.

شهر فیروق از قدیم منطقه‌ای خوش آب و هوا، سرسبز و دارای چشمه‌های آب فراوان بوده و به همین علت تفرجگاه بزرگان منطقه بوده است. در دوران صفویه، سپاهیان شاه اسماعیل برای رسیدن به منطقه چالدران از جاده ابریشم که از فیرورق عبور می‌کرد در حرکت بودند. پیره محمد استاجلو سردار معروف شاه اسماعیل در فیرورق و در کنار دو چشمه معروف و پرآب درمان بوللاغی (فارسی:آسیاب آبی) و شاه بولاغی (فارسی:شاه نشین)  اردو زد و مدت زیادی با سپاهیانش در آنجا ساکن شدند. به باور مردم منطقه، این سردار صفوی برای آبادانی فیرورق، خدمات زیادی انجام داد. به احترام سردار پیره محمد استاجلو نام محله بزرگ فیرورق به پیره مشهور و نامگذاری گردید که هنوز نیز نام دیگر شهر فیرورق پیره یا پره است و مردم محلی شهر خود را پره می‌نامند. در بعضی منابع آمده است پیره یعنی دانا و عالم و پیره لیق به ترکی به معنی مکان دانایان است و بسیاری معتقدند همان نام پیره لیق بوده که در فارسی به فیرورق استحاله پیدا کرده است.

نادرشاه افشار پس از شکست دادن عثمانیان و بیرون راندنشان از تبریز در سال ۱۱36 حکومت خوی را به مرتضی‌قلی خان، پسر بزرگ شهبازخان دُنبُلی حاکم قبلی منطقه که در جنگ با عثمانی‌ها کشته شد، واگذار نمود. سکونت‌گاه ییلاقی مرتضی‌قلی‌خان دنبلی در فیرورق بود. محمّدبیگ، پسر کوچک شهبازخان دوّم، پسر عموی احمدخان دنبلی حکمران لایق و شایسته‌ی خوی  باغی به نام باغ هفت‌طبقه (طاباغاباغی) در فیرورق ساخت امّا فرصت اتمام آن را نیافت. در دو قسمت دیوار جنوبی، دو قلعه کوچک، جهت دیده‌بانی و نگهبانی ساخته شده بود، این باغ با این که مالک خصوصی داشته و دارد، و هم اکنون نیز در اختیار خانواده فروتنی است از گردشگاه ‌های مهم خوی بوده و دریاچه ‌ای کوچک یا استخری، در وسط آن قرار داشت که متأسفانه از بین رفته و هم اکنون با اینکه در آن تغییراتی به وجود آورده‌اند، ولی آثار دیوار در بسیاری از نقاط و طبقات آن باقی مانده است. روبروی باغ هفت طبقه، حمام محمد بیگ که بعدها به حمام سید معروف شد قرار دارد. به گفته‌ی معتمدین این حمام نیز توسط محمد بیگ ساخته شده است. حمام محمدبیگ به سبک قدیم و چند پلّه از سطح خیابان پائین‌تر ساخته شده و هنوز نیز باقی است و تا چند سال پیش قابل استفاده عموم بوده.

از دیدنی‌ترین اماکن فیرورق بغ هفت طبقه است. ااگرچه این باغ در مالکیت خصوصی است اما محلی برای گردش و تفریح مردم شهر و مسافرین است.

یکی دیگر از دیدنی‌های فیرورق پارک جنگلی داغلار باغی است. شهر فیرورق از زمانی که به عنوان شهر توریستی ثبت و شناسایی شد، مورد توجه مسئولان قرار گرفت که در نتیجه باعث ایجاد پارک جنگلی داغلارباغی شد. داغلارباغی یکی از زیباترین پارک‌های جنگلی است که در ورودی شهر قرار دارد.

در نزدیکی فیرورق شهر خوی قرار دارد که در واقع فیرورق از توابع خوی است. و در برنامه‌ریزی سفر به فیرورق می‌توان زمانی هم برای دیدن جاذبه‌های خوی در نظر گرفت. منار شمس تبریزی، موزه‌ی خوی، پل خاتون، بازار و دروازه سنگی خوی و مسجد مطلب خان از جمله جاذبه‌های شهر خوی است.

برای کوهنوردان و دوستداران طبیعت هم دیدار از کوه اورین که به بام خوی معروف است توصیه می‌شود. این کوه با ارتفاع ۳۷۰۲ متر بلندترین کوه شهرستان خوی و بلندترین قله استان آذربایجان غربی با ۴۲ کیلومتر فاصله در شمال غربی ترین نقطه از شهر خوی قرار دارد.

فراموش نکنیم محصولات باغات شهر فیرورق زبان زد منظقه هست، از میوه های این شهر سرسبز میتوان به آلبالو، گیلاس، سیب ، گردو ، آلو اشاره کرده . یکی از علت آبادانی و محصولات عالی کشاورزی این شهر موترهای چاه عمیق آب میتواند باشد که به این باغ ها صفا داده است.